بررسی اوضاع فرهنگی فارس در دوره سلغریان

چکیده: دوره حکومت سلغریان (اتابکان فارس)درفارس تقریباً 140 سال به طول انجامید. این دوره با حمله مغول به ایران هم زمان بود. حمله ای که هم ویرانی شهر ها را در پی داشت و هم آسیب جدی به هویت و فرهنگ ایرانی واردکرد.در این بین معدودی از سلسله های محلی با تدبیر حکام خود توانستند از حمله مغولان جان سالم به در برند ونقش مهمی در حفظ هویت ایرانی،اسلامی ایفاکنند.یکی از این سلسله ها اتابکان فارس می باشدکه حمایت هایی را از شاعران و اهل علم و ادب انجام دادند.در پی آن حمایت ها دوره ای ازشکوفایی ورونق فرهنگی در فارس و مرکز آن شیراز پدید آمد و چهره های فرهنگی زیادی ظهور کردند. در این دوره شاعران ونویسندگان زیادی ظهور کردند. معروف ترین شاعر این دوره سعدی شیرازی است که دو کتاب معروف گلستان وبوستان را در این دوره نوشته وحتی تخلص خود را نیز از سعد بن ابوبکر،حاکم معروف سلغری، گرفته است. سلغریان هم چنین در فارس بناهایی مانند مدرسه، کاروانسرا، مسجد و آب انبار ایجاد کردند. از جمله آنها بقعه ی ابش خاتون، مقبره شاهچراغ و مسجداتابک(مسجدنو)می باشدکه بناهای آن با تغییراتی که در آن صورت گرفته تا به امروز باقی مانده است.حاکمان سلغری به ساخت بناهای مذهبی نیز توجه شایانی داشتند،بنابراین در دوره آنها تعداد زیادی مسجد ،زیارتگاه ورباط(بر سر قبر عرفا) ساخته شد. البته رونق علمی وفرهنگی فارس در این دوره تنها مربوط به حکام سلغری نیست، بلکه وزرایی مانند عمید الدین ابو نصر اسعد افزری ودیگران نیز در این رونق فرهنگی نقش به سزایی داشتند. امنیتی که اتابکان در فارس بوجود آوردندحتی باعث شد که نویسندگان و شاعرانی از دیگر مناطق ایران، ازجمله شمس قیس رازی، به فارس روی آوردند. سلغریان در مدت حکومت خود علاوه بر ایجاد امنیت در قلمرو تحت امرخود، در زمان اتابک ابوبکر جزایر کیش، بحرین و قطیف را نیز تصرف کردند که این امر باعث رونق تجاری واقتصادی ایالت فارس در دوره ی سلغریان شد. با این توصیف ها این نوشتار در پی بررسی وضعیت فرهنگی فارس در عهد زمامداران سلغری ونقش دولتمردان آنها در تحول فرهنگی فارس می باشد. واژگان کلیدی: فارس، سلغریان، فرهنگ فارس، ابنیه فارس، شعرای فارس.